Skocz do zawartości

The Lonely Mountain Brewery


Rekomendowane odpowiedzi

BROWAR
Nazwa: The Lonely Mountain Brewery
Data założenia: 1.02.2014
Lokalizacja: Kielce
Wybicie: 25L
Etykieta: post-8533-0-64236400-1399399294_thumb.png

SPRZĘT
- 3x fermentor plastikowy 31L
- 1x fermentor plastikowy 10L
- 1x kadź filtracyjna 31L + filtrator z oplotu 1/2'' 70cm
- kociołek elektryczny 27L Severin (termoizolowany)
- garnek emaliowany 29L
- grzałka zanurzeniowa elektryczna 2kW
- chłodnica zanurzeniowa z kwasówki fi8

 

OSIĄGNIĘCIA

I miejsce w klasyfikacji ogólnej Świętokrzyskiej Ligi Piwowarów Domowych w sezonie 2016

III miejsce w klasyfikacji ogólnej Świętokrzyskiej Ligi Piwowarów Domowych w sezonie 2015

 

WODA
Ca - 62,2 mg/l
Mg - 12,2 mg/l
Na - 5 mg/l
SO4 - 15,4 mg/l
Cl2 - 45,3 mg/l
gH - 8 dH
kH - 14 dH

WARKI
#1 Coopers Australian Lager (brewkit)
#2 American Pale Ale (ekstrakt - Centrum Piwowarstwa)
#3 Robust Porter (Sklep z Innej Beczki)
#4 AIPA (Sklep z Innej Beczki)
#5 Hefe-weizen (receptura Anteksa)
#6 Weizenbock (receptura Staśka)
#7 Kölsch (Sklep z Innej Beczki)
#8 Hefe-weizen 2 (Sklep z Innej Beczki)
#9 American Wheat (Sklep z Innej Beczki)
#10 Lager wiedeński (Sklep z Innej Beczki)
#11 Polish IPA
#12 Koźlak
#13 American Amber Ale
#14 Porter Bałtycki
#15 Miodowe Ciemne
#16 AIPA 2
#17 Belgian Pale Ale
#18 Hefe-weizen 3
#19 Belgian Saison
#20 American Pale Ale

#21 Belgian Golden Strong Ale

#22 Polska IPA

#23 Belgian Dubbel

#24 Pils
#25 Grodziskie
#26 Dyniowe Ale
#27 Oatmeal Stout
#28 Świąteczne Ale
#29 Czeski Pils

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

post-8533-0-48066400-1399399043_thumb.png #1 Coopers Australian Lager

Blg: 10,5

wolumen: 21,5L

data rozlewu: 15.02.2014

 

surowce

- Coopers Australian Lager Brewkit

- glukoza piwowarska 0,9kg

- suchy ekstrakt Muntons Light 0,3kg

 

warzenie

20' - brzeczka 5,5L

 

fermentacja

burzliwa - 7 dni -> przedłużona do 14 dni

 

refermentacja

4g/0,5L mieszanki glukoza/ekstrakt Muntons

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

post-8533-0-35062600-1399399103_thumb.png #2 American Pale Ale (ekstrakty niechmielony - CentrumPiwowarstwa)

Blg: 12

IBU: 36

Drożdże: Danstar Nottingham

wolumen: 20L

data rozlewu: 05.03.2014

 

surowce

- Jasny WES 1,7kg - 2 szt.

 

warzenie i chmielenie

60' - 2x 5,5L

60' - Warrior 15,1%, granulat, 20 g

10' - Mosaic 12%, granulat, 15g

3' - Mosaic 12%, granulat, 10g

3d Mosaic 12%, granulat, 25g (na zimno, cicha)

 

fermentacja

Burzliwa: 7 dni (16.02.2014 - 23.02.2014)

Cicha: 10 dni (23.02.2014 - 05.03.2014)

 

refermentacja

7-8g/L - mieszanka glukoza/ekstrakt Muntons

 

LOG

#2014-02-16 Start - pomiar zawartości cukru = 12Blg

#2014-02-23 Pomiar zawartości cukru = ~2Blg

#2014-02-23 Dekantacja na cichą

#2014-03-05 Rozlew do butelek / refermentacja 7-8g/l

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

post-8533-0-30220900-1399399139_thumb.png #3 Robust Porter (Z innej beczki)

Drożdże: US-05

Blg: 15,5

IBU: 27

wolumen: 23L

data rozlewu: 23.04.2014

 

surowce

- Słód Pale Ale Strzegom- 4 kg.

- Słód wiedeński Strzegom- 0,4 kg.

- Słód karmelowy 600 Strzegom- 0,25 kg.

- Słód czekoladowy 1200 Strzegom- 0,25 kg.

- Pszenica prażona- 0,1 kg.

+ Słód karmelowy 30 Strzegom - 0,5kg

+ ekstrakt słodowy suchy Muntons Light - 0,5kg

+ kwasek cytrynowy - 3g -.-V (bez komentarza.. http://www.piwo.org/...wy/#entry271456)

- Chmiel Centennial 9,6%, granulat - 20g

- Chmiel Cascade 7,2%, granulat - 25g

 

zacieranie

0' 72C - 14L - wsypanie słodów -> spadek do 70C, obniżenie temp zimną wodą do 65C

35' 63-65C

50' 67-72C - +~4,5L wrzątku

- dodanie prażonej pszenicy

15' mashout +~3,5L wrzątku

 

filtracja

10' filtracja - brzeczka przednia ~16,5Blg - 19L

 

wysładzanie

- 5,5L 75C

- 4 + 3L 75C

odebrałem w sumie 31L brzeczki

 

warzenie i chmielenie

140' - czas sumaryczna warzenia - redukcja objętości brzeczki z 31L (25,5L + 5,5L) -> 24,5L

60' - Centennial, granulat, 20g

10' - Cascade, granulat, 25g

 

chłodzenie

80' do 30C - wanna z zimną wodą

 

fermentacja

Burzliwa: 14 dni (29.03.2014 - 12.04.2014), 15-16C

Cicha: 11 dni (12.04.2014 - 23.04.2014), 13C

 

refermentacja

2.2 vol - 110g/23L - 4,78g/L

 

LOG

#2014-03-29 Start - pomiar zawartości cukru = ~15,5Blg

#2014-03-31 W fermentorze pojawiła się piękna, drożdżowa piana. Niestety nic nie bulka - pierwsza fermentacja w wiadrze bez rurek, kraników itp.

#2014-04-03 Fermentacja nadal trwa w najlepsze - planowany pomiar Blg: 11.04.2014

#2014-04-08 W fermentorze nadal gęsta piana - jak tak dalej pójdzie, to trzeba będzie przełożyć AIPA na święta..

#2014-04-12 Zejście piany - pomiar = 6 Blg - zlanie na cichą (13C)

#2014-04-22 Pomiar Blg = 5Blg - jutro rozlew do butelek: planowane nagazowanie 2.2 vol (110g glukozy na 23L)

#2014-04-23 Piwko rozlane do butelek - refermentacja w 16-17C, część dla testu w pokoju 21C. Już w tym momencie jest mega klarowne, na cichej zeszło z niego prawie 1cm osadu.

 

uwagi

Pierwsze zacieranie w wyizolowanym fermentorze.. stąd też dodanie 0,5 karmelowego 30 na starcie - przewidziałem spore problemy z wydajnością jak na pierwszy raz. Cóż, był spory problem z utrzymaniem odpowiedniej temperatury oraz samym jej pomiarem - termometr zupełnie się nie sprawdził, w fermentorze było spore rozwarstwienie temp. (bardzo szybko ciepły zacier odkładał się na górze). Potem termometr uległ awarii i zaczął pokazywać zbyt wysoką temperaturę - musiałem działać na czuje. Problematyczne było zwiększanie temperatury przy kolejnych przerwach - pod koniec zacierania miałem prawie pełny fermentor... potem za dużo wysłodziłem, a że szkoda było wylewać wysłodzin, to długo warzyłem w celu zredukowania ilości brzeczki i podbicia ekstraktu - w końcu "poratowałem" się suchym ekstraktem - jak się potem okazało, po jego dosypaniu, Blg znacznie skoczyło i zamiast 13,5Blg w które celowałem, mam dobre 15. Ale nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło - lubię bardziej ekstraktywne piwka. Generalnie jak się na ma jak podgrzewać zacieru, ani nie ma się chociażby dobrze wyizolowanej lodówki turystycznej, to jest to trochę jak walka z wiatrakami - jakieś tam piwo wyjdzie, może nawet dobre, ale ciężko jest wszystko zaplanować i zrealizować od A do Z. Trzeba mieć duży gar zacierny i w razie czego możliwość podgrzania zacieru... ale wszystko w swoim czasie :)

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

post-8533-0-15624900-1399399166_thumb.png #4 American IPA (Z innej beczki)

Blg: 18

IBU: 65

Drożdże: US-05 (gęstwa 1p po #3)

wolumen: 20,5L

data rozlewu: 05.05.2014

 

surowce

- Słód pilzneński Soufflet - 3,1 3,3 kg

- Słód monachijski Soufflet - 1,0 kg

- Słód monachijski II Strzegom - 0,6 kg

- Słód pszeniczny Soufflet - 0,5 kg

- Słód bursztynowy Strzegom - 0,3 kg

+ Słód karmelowy 30 Strzegom - 0,2kg

---

Chmiel Chinook 13,3%, granulat - 25g

Chmiel Centennial 9,6%, granulat - 20g

Chmiel Cascade 6,9%, granulat - 35g

--- korekcja IBU

- Chmiel Chinook 13,3%, granulat - 25g - herbatka na goryczkę - 1-1,5L wody, gotowanie 20-30'

--- na zimno (na aromat):

- Chmiel Amarillo 30g

- Chmiel Summit 25g

- Chmiel Pacific Gem 25g

 

zacieranie

0' 66C - 18L - wsypanie słodów -> spadek do 62C, podgrzewanie do 66C

75' 66-68C

15' 78C - mashout

 

filtracja i wysładzanie

10' filtracja - odebrałem 13,5L

- wysładzanie 14L 78C - odebrałem 13L

 

warzenie i chmielenie

70' - czas sumaryczny warzenia - redukcja objętości brzeczki z 26,5L -> 24L

60' - Chinook, granulat, 25g

15' - Centennial, granulat, 20g

5' - Cascade, granulat, 35g

 

chłodzenie

100' do 23C - wanna z zimną wodą

 

fermentacja

Burzliwa: 11 dni ( 12.04.2014 - 23.04.2014)

Cicha: 12 dni (23.04.2014 - 05.05.2014)

 

chmielenie na zimno

9d - Amarillo, granulat, 30g

9d - Summit, granulat, 25g

9d - Pacific Gem, granulat, 25g

 

refermentacja

130g cukru (50/50 biały/demerara) / 20,5L - 6,34g/L - 2.6 vol.

 

LOG

#2014-04-12 Start - pomiar brzeczki przed chmieleniem i odparowaniem = ~16,5Blg - wydajność wyliczona 77,5% :O

#2014-04-13 Rano chciałem jeszcze zmierzyć Blg, bo było przeliczane z proporcji z brzeczki przedniej, ale niestety się nie da - wieko wydęte jak balon, w fermentorze piana na 10cm - ruszyło z kopyta! Będzie Imperial AIPA w takim razie :P Brzeczka nastawna ~18,5Blg. Prawdopodobnie zostanie rozcieńczone hop tea do ~17Blg.

#2014-04-14 Dziś rano nieco dziwny widok mnie zastał... piana, która wczoraj chciała wyjść na spacer, dziś niemalże całkiem opadła - zostało kilka (3-5) centymetrów na wierzchu.. mam pewne obawy - oby tylko się nie potwierdziły ;/

#2014-04-22 Piwo dosyć szybko fermentowało na początku, potem tempo mocno spadło, ale nie było czasu, aby się nim zająć - dziś pomiar Blg wskazuje ~6Blg. Jutro zlanie na cichą z chmieleniem na zimno.

#2014-04-23 Piwko zlane na cichą - przy okazji mały teścik smaku i gorzkie jak diabli.. ale pewnie się ułoży. Bardzo dużo gęstwy- z 7-8cm na dnie fermentora. Obdzieliłby tym ze 200L brzeczki, jednak poszła w kanał - piwo mocne, a nie planuję używać w bliskiej przyszłości. Herbatkę zapodam być może dziś, chmielenie na zimno 4 dni przed rozlewem.

#2014-04-25 Korekcja IBU - dodanie herbatki (Chmiel Chinook 13,3%, granulat - 25g, 1L wody, gotowanie 25')

#2014-04-26 Chmielenie na zimno: 30g Amarillo, 25g Summit, 25g Pacific Gem. Planowany rozlew do butelek: 01.05.2014

#2014-05-03 Niestety rozlew przełożony... dałem ciała i mi brakło kapsli :F Przedłużyło się więc chmielenie na cicho z 5 dni do 9... Planowany rozlew do butelek: 05.05.2014

#2014-05-05 Rozlew - końcowe Blg ~6, po odfiltrowaniu zostało 20,5L piwa. Refermentacja: 130g/20.5L, 14,5C -> 2.6 vol. Przy rozlewie bardzo fajny aromat chmieli - zapowiada się niezwykle ciekawie.

 

uwagi

W kociołku elektrycznym zupełnie inna bajka... dużo lepiej jest mieć możliwość podgrzewania zacieru, niż zacierać w słabo wyizolowanym pojemniku. Choć sprzęt już wiekowy, bo kupiony używany i coś jest nie tak z termostatem - temperatury kompletnie nie zgadzają się z tymi na pokrętłach - trzeba sterować raczej ręcznie. Mieszadło + lepszy termometr wydaje się być naturalnym usprawnieniem dla tego sprzętu i pozwoli na lepsze trzymanie równej temp. Wszystko poszło nieźle, oprócz chłodzenia - 2h do 23C w wannie. Do tego piwo zadane było na gęstwę US-05 po poprzednim, więc wpierw tamto trzeba było zlać itp. Przez to czas operacyjny wyniósł 6,5h. Trzeba zakupić chłodnicę i będzie dobrze. Co dziwne natomiast, to wyszła mi strasznie duża wydajność - ~77,5%. W związku z tym ekstrakt jest dosyć wysoki, bo po redukcji wychodzi aż 19Blg 18Blg.

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Nie boisz się że ci wyjdzie słodki syrop zamiast IIPA? Przy takim chmieleniu będziesz miał tak na oko 35 IBU. To goryczka typowa raczej dla Amber Ale albo APA. Przy 19 blg i dość dużym udziale słodów monachijskich i karmelowych będzie słodko.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Z 5,7kg słodu 22,5l o ekstrakcie 19°Blg? Coś podejrzanie wysoka wartość. Sprawdziłbym czy areometr poprawnie wyskalowany.

Też się nad tym zastanawiałem. Sprawdź sobie co pisze Kościak czy czasem kartka się nie przesunęła dość często się to zdarza.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

No właśnie wyliczałem wydajność i wychodzi ponad 77%... trochę się zdziwiłem, ale tak to wygląda.

 

Aerometr kalibrowałem w czystej wodzie 20C i faktycznie pokazuje 0Blg.

Natomiast źle trochę obliczyłem zawartość cukru w brzeczce nastawnej - nie odliczyłem tego, co odeszło z chmielinami, a było tego z 1,5-2L. Już robię korektę - można przeliczyć:

- brzeczka przednia 16,5Blg, 26,5L

- wyparowało 2,5L, zostało więc 4372,5g cukrów w 24L - 182g cukrów na litr

- odeszło 1,5L z chmielinami, więc odejmujemy 4372,5 - 1,5l*182g = 4099,2g

- 4099,2g cukrów w 22,5L = 18,2Blg

 

Wychodzi więc 18,2Blg - niestety nie zrobiłem pomiaru brzeczki nastawnej, bo zapomniałem, a potem poszła już w górę piana i nie chciałem mieszać przy tym wiadrze.

 

Co do goryczki, to faktycznie średnia - robiłem tę warkę z gotowego zestawu i szczerze mówiąc to nie weryfikowałem tego. Tak czy siak mam zbyt wysokie Blg i piwo wyjeżdża poza styl (AIPA bodajże do 17,5blg), więc planuję zrobić małą korektę na cichej fermentacji za pomocą herbatki - zrobię hop tea na goryczkę + aromat w ok. 1L wody - to powinno obniżyć też ekstrakt i jednocześnie słodowość.

 

Bardziej niż to Blg martwi mnie natomiast sama fermentacja - zlałem brzeczkę na gęstwę US-05 po Robust Porterze - na początku fermentacja ruszyła jak szalona, piana prawie wyszła na spacer, natomiast teraz, po 1,5 doby piana prawie opadła - wygląda trochę jakby fermentacja się kończyła. Mam pewne obawy... choć dbałem o czystość jak za każdym razem ;/

 

PS. O tej podejrzanej wydajności pisałem tu: http://www.piwo.org/..._20#entry274251 - mógłby ktoś zerknąć i zweryfikować? Być może po prostu źle obliczyłem?

PS2. Jest jeszcze taka opcja, że Kolomar dorzucił mi więcej słodu w zestawie, niż jest na wypisie - nie sprawdzałem tego, muszę go zapytać :)

EDIT: Po rozmowie z Kolomarem potwierdziło się, że słodów mogło być ok. 0,2kg więcej.

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Wiesz - na wydajność są proste wzory, które wziąłem z wiki - ją liczyłem na podstawie pierwszego pomiaru Blg brzeczki przedniej, więc tam nie ma możliwości pomyłki. Zapraszam do sprawdzenia - wszystkie zamieściłem tutajcelem weryfikacji, bo sam się zdziwiłem - pytałem, lecz nikt mi nie odpowiedział.

 

Poza tym nie mogę się z Tobą zgodzić - co złego mogą nieść ze sobą przeliczenia? Jak masz w 10L 1k cukru i odparujesz ze tego 2L, to ile Ci zostanie tego cukru? Jego zawartość raczej się nie zwiększy, a tak musiałoby się stać, żeby nagle w cudowny sposób wzrosło Blg :) Liczby nie kłamią, w przeciwieństwie do pomiarów :)

 

Wykluczasz na wstępie wysoką wydajność (no tak, początkujący, to nie ma prawa zrobić dobrze, nie? :P), a to jak na razie najbardziej prawdopodobny scenariusz. Często machałem w garze łygą, może dlatego? :> Jak pisałem, słodów mogło być więcej - ale max o 0,2kg. Czary ;)

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Skoro nikt Tobie nie odpisał w innych wątkach ja to chętnie zrobię tutaj ;) Jestem również młodym, niedoświadczonym piwowarem i "nic nie wiem". Więc mogę się mylić ale pozwolę sobie na przytoczenie moich uwag:

 

1. Wydajność 77%... nie ma się czym martwić, a właściwie nie ma się czemu dziwić. Nie jest to jakiś wielki, nieprawdopodobny wynik. Samemu od swojej trzeciej warki posiadam wydajność w okolicach 85%. Czasem jest to 83, a czasem 88. Więc 77 mnie nie dziwi. Może doświadczonych piwowarów tak ;)

 

Twoje obliczenia wyglądają ok. Zawsze warto zmierzyć jeszcze BLG podczas zlewania do fermentora. Ponieważ wiemy ile ostatecznie mamy brzeczki o danym ekstrakcie - pomijając już to co zostało w chmielinach itd. Ale znasz swoje BLG nastawne - 18,2 więc wszystko super. Co to może spowodować? Zbyt małą ilość chmielu, aby wejść w styl i miał on wyraźny wpływ na piwo. Czy piwo będzie złe - absolutnie nie ;)

 

W sprawie fermentacji. Na razie nie ma niczego co by mogło martwić i wskazywać na infekcję.

Martwi mnie natomiast twoje zdanie: "zlałem brzeczkę na gęstwę US-05 po Robust Porterze". Rozumiem, że nie dodałeś gęstwy po tym piwie tylko zlałeś schłodzone piwo do fermentora zawierającego na dnie całą gęstwę po Robuście? Tak czy siak mogłeś po prostu zadać za dużo drożdży do fermentacji. Dodatkowo były zaprawione w bojach po 15,5 BLG i rozpoczęły od razu fermentację brzeczki. Co nie jest pożądane. Najpierw drożdże powinny się namnożyć w odpowiednim stopniu i dopiero wtedy rozpocząć swoją pracę. Więc 1,5 dnia jest jak najbardziej prawdopodobnym czasem na intensywną pracę drożdży w twoim wypadku. Jest zagrożenie, że nie powstały nowe osobniki i drożdże nie dofermentują - wynik aldehyd octowy. Ale tym na razie się nie przejmuj.

 

Co generalnie polecam:

1. Zwracać uwagę na wymaganą ilość drożdży (dużo drożdży nie zawsze znaczy dobrze), robić starter do tak mocnych piw.

2. Nawet dzisiaj przeglądałem różne zestawy ze sklepów surowców i rzuca mi się w oczy zbyt mała ilość chmielu (głównie dla wszelkiej maści APA, IPA i IIPA). W twojej recepturze nie widzę chmielu przewidzianego na zimno? Nie chmielisz? W zestawie na AIPA tego nie było? Może warto przy amerykańcach rozważyć dodatkowy zakup jakiś 30-50g ;)

3. W sprawie chłodzenia. Moja praktyka przetestowana zanim miałem chłodnicę wygląda tak:

- Po zakończeniu gotowania zostawiam piwo na jakieś 30 minut, aby lekko ostygło

- przelewam do fermentora (oczywiście zdezynfekowanego) i szczelnie zamykam

- zostawiam do rana (jeżeli np. warzyłem popołudniu)

- rano jak jest chłodne NAPOWIETRZAM brzeczkę. Napowietrzam teraz bo w gorącej brzeczce nie rozpuszcza się tlen

- zadaję drożdże

Generalnie wolę zamknąć piwo w fermentorze i zostawić do ostudzenia niż trzymać kilka godzin w wannie pływający po niej garnek ;)

 

Życzę powodzenia w dalszym warzeniu!

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Zależy jak liczyć tą wydajność, ale licząc w BT musiałem ustawić 93% żeby z tej ilości słodu było 22,5L piwa 18,2blg. To jest sporo. Zwłaszcza że ThoriN nie przedłużał zacierania, wysładzania i filtracji.

 

Przy zadaniu całej gęstwy raczej nie będzie problemu z tym że drożdże się nie namnożą, bo jest ich tam już sporo. Overpitching daje raczej czystszy profil a nie aldehyd.

 

Co do chmielu, to do IIPA proponowałbym zabezpieczyć minimum 200 - 250g.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Zależy jak liczyć tą wydajność, ale licząc w BT musiałem ustawić 93% żeby z tej ilości słodu było 22,5L piwa 18,2blg. To jest sporo. Zwłaszcza że ThoriN nie przedłużał zacierania, wysładzania i filtracji.

Nie wrzucałem ilości z tej receptury do programu. Stwierdziłem tylko, że wydajność nie dziwi. Ponad 80 minut w zakresie temperatur przyjaznym enzymom.. nie wygląda to niebywale. Ja zacieram maks 60, wysładzanie ~1L/min. i spokojnie do 85% dobijam.

 

 

Przy zadaniu całej gęstwy raczej nie będzie problemu z tym że drożdże się nie namnożą, bo jest ich tam już sporo. Overpitching daje raczej czystszy profil a nie aldehyd.

Właśnie w tym problem, że drożdże nie będą się mnożyć w ogóle tylko od razu ruszą do fermentacji.

 

 

Co do chmielu, to do IIPA proponowałbym zabezpieczyć minimum 200 - 250g.

Właśnie kolejny raz spotykam się z sytuacją, kiedy planowana jest AIPA (gotowy zestaw) i wychodzi IIPA... a chmielu nawet jak na AIPa mało.

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dzięki za opinie - z pewnością będą bardzo pomocne :)

 

Jeśli chodzi o zlanie brzeczki od razu na gęstwę to znalazłem gdzieś na forum takie informacje, że to bardzo dobry sposób, jeśli robi się piwa o wyższym Balingu - myślę, że 18Blg to już jest ten "wyższy" Baling. Chciałem więc spróbować to zrobić tak, bez pobierania gęstwy - wydaje mi się, że jest wtedy mniejsza szansa na zakażenie całego interesu :) No i usłyszałem też od kolegi wcześniej, że w takim wypadku bardzo szybka fermentacja jest jak najbardziej możliwa.

 

Jeśli chodzi o chmiel, to generalnie myślałem o dokupieniu czegoś na zimno - właśnie w zestawie nie było takiego chmielu. Popatrzyłem po różnych przepisach na AIPA i pomyślałem sobie, że zrobię jeszcze litrową herbatkę z Chinook'a na goryczkę (myślę, że 20-25g wystarczy), pogotuję ją z 30-60', ostudzę i wleję na cichą na samym początku. Dlaczego litrowa? Chciałbym jednak nieco obniżyć ten ekstrakt - mierzyłem w 16,5-17Blg, a tu wyszedł taki psikus :) Następnie dodam jeszcze na ostatnie 4 dni cichej po 25g Simcoe, Citra (lub Cascade) i Amarillo. Chyba będzie ok?

 

Nadal nie jestem pewien jakim cudem wyszła mi taka wydajność - ale słyszałem że są co najmniej dwie różne metody jej liczenia i amerykańska daje wyniki o blisko 20% większe niż nasza rodzima. I teraz pytanie - która jest która? :> Korzystałem z tej zamieszczonej tutaj, na wiki.

 

EDIT:

Adamsky, z kalkulatora (http://www.brewersfr...ibu-calculator/) wychodzi 47 IBU, a nie 35. Fakt, że przy takiej słodowości to może być zbyt mało, ale uważam że tragedii nie ma. Ale w związku z tym myślę o zrobieniu tej herbatki, żeby dobić do 70 IBU - 20' Chinook 25g granulat wg w/w kalkulatora powinno wystarczyć. Biorąc pod uwagę poprawkę, że jednak nie będę tego gotował w całości brzeczki, to pogotuję ten chmiel 30-40' i powinno być ok. I będzie to AIPA, a nie IIPA - po herbatce zmieści się w granicach stylu ;) Wręcz nie zmieści się w granicach IIPA - zbyt mała zawartość alkoholu (przy takim zacieraniu raczej nie odfermentuje tak mocno).

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Jutro przeprowadzę dla #4 AIPA pomiar Blg i ewentualnie lekką modyfikację goryczki. W planach korekcja herbatką:

- Chmiel Chinook 13,3%, granulat - 25g, 1-1,5L wody, gotowanie 20-40' (w zależności od słodowości piwa).

 

Dodatkowo na zimno poleci w wiadro:

- Chmiel Amarillo 50g

- Chmiel Summit 25g

- Chmiel Pacific Gem 25g

 

EDIT:

Pomiary poszły dziś i #3 Robust Porter na cichej zszedł jeszcze o jeden stopień do 4,5-5Blg, natomiast #4 AIPA obecnie zatrzymała się na 6Blg. Dodatkowo próba organoleptyczna wskazuje, że piwo nie jest wcale słodkie.. jest raczej gorzkie i to całkiem, całkiem. Natomiast 6Blg - cóż, z jednej strony trochę sporo - drożdże odfermentowały ~67% - ale z drugiej strony, czyli uwzględniając zacieranie 66-68C, to wszystko się zgadza i idzie zgodnie z planem ;) Myślę, że "będą z tego ludzie" :)

 

EDIT2:

Poszła herbatka, dzień później poszły chmiele na zimno. Planowany rozlew: 30.04/01.05. Póki co brak butelek - trzeba "zrobić" kilka piwek :P

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

#5 Hefe-Weizen (receptura Anteks)

Blg: 12,5

Drożdże: Mangrove Jack's M20 - Bavarian Wheat

wolumen: 18L

data rozlewu: 2014-05-22

 

surowce

- Słód pilzneński Soufflet - 1,2 kg

- Słód pszeniczny Soufflet - 2,8 kg

---

Chmiel Lubelski 3,8%, granulat - 25g

 

zacieranie

0' 49C - 15L - wsypanie słodów -> spadek do 47C

15' 45-47C -> podgrzewanie 45-55C 8'

15' 54-55C -> podgrzewanie 54-64C 10'

30' 62-64C -> podgrzewanie 62-72C 10'

30' 70-72C -> podgrzewanie 70-78C - 8'

10' 78C - mashout

 

filtracja i wysładzanie[/u]

10' filtracja - odebrałem 12L brzeczki przedniej 17Blg

wysładzanie 15L 78C - odebrałem 15L (2-3L wysłodzin poszło w odstawkę)

w sumie 26,5L brzeczki 11Blg.

 

warzenie i chmielenie

23,5L brzeczki ~11Blg

70' gotowanie

60' Lubelski, granulat - 25g

 

chłodzenie

360' do 21C (nie kontrolowane)

 

fermentacja

Burzliwa: 7 dni (2014-05-02 - 2014-05-08)

Cicha: 14 dni (2014-05-08 - 2014-05-22)

 

refermentacja

0,5L syropu 130g cukru / 18L - 2.6 vol.

 

LOG

#2014-05-01 Start - pomiar brzeczki przed warzeniem = 26,5L 11Blg, wydajność warzelni ~74% - czyli potwierdza się to, co wychodziło przy wcześniejszych warkach :) Część wysłodzin nie dodałem - warzenie 23,5L 11Blg. Czas operacyjny ok. 5,5h (bez chłodzenia).

#2014-05-02 Pomiar brzeczki nastawnej - 19,5L, 12,3Blg. Mam jeszcze ~2,5L wysłodzin 6Blg, które zagotowałem 40'. Prawdopodobnie dodam je do fermentora po ostudzeniu. Wysłodziny nie zostały dodane - śmierdzą mi kukurydzą, nie wiem czy to nie DMS jakiś czy inna cholera - szkoda zepsuć 20L piwa. Drożdże zadane przed 00:00 w nocy, rano wieko leciutko napuchnięte, kilka niedużych skupisk pianki na powierzchni - generalnie start raczej powolny, chyba dosyć charakterystyczne dla tych drożdży.

#2014-05-03 Wczoraj wieczorem ruszyło na dobre - lag ~20h od zadania. Temperatura pomieszczenia 21,2C, zapaszki w pokoju rewelacyjne :)

#2014-05-06 Pomiar pszeniczki przy okazji rozlewu #4 AIPA wskazał 5,5Blg. Piana już praktycznie zeszła, mam nadzieję, że jeszcze dofermentuje przez kilka najbliższych dni. W aromacie bardzo intensywne goździki, bananek też jest :)

#2014-05-08 Pomiar Blg - 5,5. Coś to mało odfermentowało... hmm, błąd, że zlałem na cichą - trzeba było natlenić i zostawić na burzliwej, a potem od razu w butelki. No cóż, zobaczymy jaki będzie efekt końcowy.

#2014-05-11 Pomiar Blg ~4. Po przelaniu na cichą i natlenieniu dofermentowało, jednak spodziewałem się, że zejdzie gdzieś do 3Blg. Potrzymam jeszcze kilka dni i butelkuję.

#2014-05-15 Dziś, po 3 dniach spokoju i spadku temperatury w pomieszczeniu do 19.8C, na powierzchni pojawiła się piana, a fermentor spuchł jak balon :P What kind of magic is this?!

#2014-05-19 No i zeszło - dziś jest już ok. 3-3,5Blg. Dalej już nie będzie - na wszelki wypadek w środę pomiar kontrolny i w butelki.

#2014-05-22 Rozlew do butelek. Do refermentacji poszło 0,5L syropu ze 130g cukru stołowego. Celuję w nagazowanie 2,6 vol.

#2014-05-22 Przy końcu rozlewu zorientowałem się, że popełniłem błąd ;/ Słabo rozmieszałem syrop cukrowy w piwie - efekt jest taki, że ostatnie butelki dostały większą dawkę niż pierwsze... powoli zaczynam spijać od końca.

 

uwagi

Kolejne modyfikacje sprzętu - izolacja kadzi zacierno-warzelnej matą grzejnikową + zmiana pokrywki i wykonanie z resztek maty ocieplenia na pokrywkę = win. Zacieranie stało się bardzo proste, ponieważ spadek temperatur jest teraz znacznie mniejszy - około 3-4C/1h. Nie muszę stać nad garem, ciągle podgrzewać i mieszać - w zasadzie wystarczy podgrzewanie przy zmianie przerw. Zdecydowanie większa kontrola procesu. Do kompletu brakuje jeszcze jakiejś chłodnicy.

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 3 tygodnie później...

#6 Weizenbock (receptura Stasiek)

Blg: 16,5

Drożdże: Mangrove Jack's M20 - Bavarian Wheat (gęstwa 1p. po #5 Hefe-weizen)

wolumen: 23L

data rozlewu: 2014-06-14

 

surowce

- Słód pilzneński Soufflet - 1,6 kg

- Słód monachijski Strzegom - 1kg

- Słód pszeniczny Soufflet - 3,5 kg

- Słód Special B - 0,25kg

- Słód czekoladowy pszeniczny - 0,06kg

- Słód zakwaszający - 0,05kg

---

Chmiel Lubelski 3,8%, granulat - 15g

Chmiel Marynka 9,5%, granulat - 15g

 

zacieranie

0' 46C - 19L - wsypanie słodów -> spadek do 43C

20' 42C -> podgrzewanie 67C 25'

40' 67C -> podgrzewanie 72C 8'

20' 72C -> podgrzewanie 78C 7'

10' 78C - mashout

 

filtracja i wysładzanie[/u]

12' filtracja - odebrałem 14L brzeczki przedniej

wysładzanie:

- 6L 72C

- 7,5L 72C

w sumie 27,5L brzeczki ~14Blg

 

warzenie i chmielenie

27,5L brzeczki ~14Blg

70' gotowanie

60' Lubelski, granulat - 15g

60' Marynka, granulat - 15g

 

chłodzenie

~120' do 25C

 

fermentacja

Burzliwa/cicha: 28 dni (2014-05-17 - 2014-06-14)

 

refermentacja

2.5 vol - syrop 0,5l wody + 132g brązowego cukru / 22,5l piwa

 

LOG

#2014-05-17 Start - koło 22:30 do brzeczki 23l 16,5Blg 25C zadana gęstwa 1p. MJ M20 po #5 HW.

#2014-05-18 Gęstwa o 8 rano już szalała - piana na 10cm, dobrze, że wiadra starczyło :)

#2014-05-30 Piwo dalej stoi i stoi... pomiar pokazuje prawie 7Blg. Znów podobna jazda jak z #5 Hefe-weizen. Widać te drożdże "tak mają". No cóż, czekamy.

#2014-06-14 Dwa tygodnie zdecydowanie pomogły mu "dojść". 4,5Blg, butelkujemy. Celuję w nagazowanie 2.5 vol = 132g brązowego cukru/22,5L.

#2014-06-14 Rozlane - 45 butelek 0,5. Blg końcowe: 4,5.

 

uwagi

Pomiar brzeczki przed warzeniem = 27,5L 14Blg, wydajność warzelni ~63% - spory spadek, ale niestety spodziewany. Zbyt długo przetrzymałem ześrutowane słody. Dodatkowo zbyt dużo wysładzałem, przez co filtracja pod koniec ostatniej (dodatkowej) raty się przytkała no i lipa. Niepotrzebnie zacząłem kombinować z wysładzaniem - przeliczyłem się, bo myślałem, że uda mi się uzyskać więcej piwa. Po warzeniu 23L 16,5Blg. Czas operacyjny ok. 5h (bez chłodzenia).

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 miesiąc temu...

#7 Kölsch (Sklep z Innej Beczki)

Blg: 13

Drożdże: Mangrove Jack's M10 - Workhorse

wolumen: 22L

data rozlewu: 07.08.2014

 

surowce

- Słód pilzneński Soufflet - 3,5 kg

- Słód pszeniczny Soufflet - 0,5 kg

- Słód monachijski Soufflet - 0,3kg

- Słód wiedeński Strzegom- 0,3 kg

---

Chmiel Hallertauer Spalter Select, (5% AK) - 20g

Chmiel Hallertauer Hersbrucker (2,9% AK) - 20g

Chmiel Hallertauer Mittelfruh (4,5%AK) - 20g

 

 

zacieranie

0' 58C - 15L - wsypanie słodów -> spadek do 55C

5' 55C -> podgrzewanie 62C 8'

30' 62C -> podgrzewanie 72C 12'

45' 72C -> podgrzewanie 78C 8'

15' 78C - mashout

 

filtracja i wysładzanie

10' filtracja - odebrałem 9L brzeczki przedniej 19Blg

wysładzanie:

- 9L 68C

- 6L 78C

w sumie 26,5L brzeczki 12,5Blg

 

warzenie i chmielenie (70')

60' Hallertauer Spalter Select, (5% AK) - 20g

20' Hallertauer Hersbrucker (2,9% AK) - 20g

5' Hallertauer Mittelfruh (4,5%AK) - 20g

 

chłodzenie

120' 100-30C

po zlaniu do fermentora 21l 13,5Blg - problemy z zejściem do 20C - zostanie dodany 1L zimnej wody (temp. powinna spaść, Blg ustabilizuje się ok. 13)

 

fermentacja

burzliwa: 19-20C, 19 dni (19.07.2014 - 07.08.2014)

 

refermentacja

115g cukru / 22L

 

 

LOG

#2014-07-19 Zacieranie przebiegło szybko i sprawnie. Wydajność ~78% Znów wysoko - będę musiał chyba dodać ~1L wody mineralnej (pomoże też w chłodzeniu).

#2014-08-07 Pomiar Blg po wakacjach wskazuje 4,5... coś za dużo jak na takie zacieranie, odfermentowanie ~65%. Chyba piwo pójdzie jeszcze na kilka dni cichej..

#2014-08-07 Piwo trafiło do butelek.

 

uwagi

Warzę sobie spokojnie na balkonie, praży słoneczko, 30C. Popijam piwko... oczywiście sielanka nie mogła długo trwać - jeb ulewnym deszczem z czystego nieba :F Ehh.. jak nie żona z kwaskiem cytrynowym, to deszczówka :P

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 3 tygodnie później...

#8 Hefe-Weizen 2 (Sklep z Innej Beczki)

Blg: 13

Drożdże: Wyeast 3068 - gęstwa 2p.

wolumen: 23L

Blg końcowe: 4

data rozlewu: 04.09.2014

 

surowce

- Słód pszeniczny Soufflet - 2,5 kg

- Słód pilzneński Soufflet - 1,6 kg

- Słód monachijski Soufflet - 0,25kg

- Słód monachijski II Strzegom- 0,3 kg

---

Chmiel Lubelski granulat, (4% AK) - 23g

 

zacieranie

0' 48C - 15L - wsypanie słodów -> spadek do 45C

15' 45C -> podgrzewanie 64C 20'

20' 64C -> podgrzewanie 71C 10'

40' 71C -> podgrzewanie 76C 8'

15' 76C - mashout

 

filtracja i wysładzanie

filtracja ~1L/min

wysładzanie:

- 10L 60C

- 7L 68C

 

warzenie i chmielenie (70')

60' Lubelski, (4% AK) - 23g

 

chłodzenie

120' 100-30C

 

fermentacja

burzliwa + cicha: 20-17-20C, 26 dni (09.08.2014 - 04.09.2014)

 

refermentacja

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 2 tygodnie później...

#9 American Wheat (Sklep z Innej Beczki)

Blg: 12,5

Drożdże: Mangrove Jack's M10 Workhorse - gęstwa 1p.

wolumen: 22,5L

data rozlewu: 23.09.2014

 

surowce

- Słód pszeniczny Soufflet - 2,3 kg

- Słód pilzneński Soufflet - 1,9 kg

- Słód bursztynowy Weyerman - 0,2kg

- Słód cara 30 Weyerman - 0,2 kg

 

---

Chmiel Continental, (9,6% AK) - 20g

Chmiel Cascade (6,9% AK) - 25g

 

zacieranie

0' 69C - 15L - wsypanie słodów -> spadek do 65C -> podgrzewanie do 66C

75' 65-66C -> podgrzewanie 77C 14'

15' 76C - mashout

 

filtracja i wysładzanie

filtracja ~1L/min

wysładzanie:

- 17L 70C

 

warzenie i chmielenie (70')

60' - Chmiel Continental, (9,6% AK) - 20g

10' - Chmiel Cascade (6,9% AK) - 18g

5' - Chmiel Cascade (6,9% AK) - 7g

 

chłodzenie

no chill:

dekantacja brzeczki 95C do fermentora

9h - 95C -> 30C

8h - 30C -> 20C

 

fermentacja

burzliwa + cicha: 18,5 -16,5C -> 8C - 32 dni (21.08.2014 - 23.09.2014)

 

refermentacja

syrop 80g cukru + 0,7L wody - rozlew piwa 8C

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 miesiąc temu...

#10 Lager Wiedeński (Sklep z Innej Beczki)

Blg: 14

IBU: 23

Drożdże: Wyeast 2206 Bavarian Lager, gęstwa 1p.

wolumen: 22L

data rozlewu: 25.11.2014

 

surowce

- słód wiedeński Strzegom- 2,8 kg.

- słód monachijski Soufflet- 1,3 kg.

- słód bursztynowy Strzegom 0,25 kg

- słód karmelowy czerwony Strzegom- 0,25 kg

---

Chmiel Magnum, (13,5% AK) - 20g

Chmiel Hallertauer Spalter Select, (5% AK)- 30g

 

zacieranie

0' 65C - 12L - wsypanie słodów -> spadek do 63C

25' 63-62C

60' 72-70C

15' 76C - mashout

 

filtracja i wysładzanie

filtracja ~1L/min

wysładzanie:

- 17L 70C

 

warzenie i chmielenie (75')

60' - Chmiel Magnum, (13,5% AK) - 20g

5' - Chmiel Hallertauer Spalter Select, (5% AK)- 30g

 

chłodzenie

20' 100->35C

7h 35C -> 7C (noc, zamrażarka - rano zadanie gęstwy)

 

fermentacja

burzliwa: 12->8C (10.10.2014 - 25.11.2014)

przerwa diacetylowa: 15-17C

 

refermentacja

100g cukier/ 23L

8-12C

 

uwagi

Brzeczka po fermentacji burzliwej bardzo klarowna - brak potrzeby zlewania na fermentację cichą.

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 miesiąc temu...

#11 Polska IPA (receptura własna)

Blg: 15

IBU: 45

Drożdże: Gozdawa USWC (starter 4L 9Blg)

wolumen: 22,5L

data rozlewu: 13.12.2014

 

surowce

Słód Pale Ale - 3,8kg

Słód Pszeniczny - 0,5kg

Słód Monachijski I - 0,5kg

Słód Karmelowy 30 - 0,3kg

 

---

Chmiel Iunga - 25g

Chmiel Marynka - 35g (w tym 25g na zimno)

Chmiel Lubelski - 15g

Chmiel Sybilla - 150g (w tym 50g na zimno)

 

zacieranie

chmielenie zacieru - 50g Sybilla

65C - 15'

70C - 45'

76C mashout - 10'

 

filtracja i wysładzanie

filtracja ~1L/min

wysładzanie:

- 16L 70C

 

warzenie i chmielenie (75')

70' - Iunga 25g

70' - Marynka 10g

70' Lubelski 15g

30' Sybilla 25g

15' Sybilla 25g

5' Sybilla 25g

0' Sybilla 25g

 

chłodzenie

20' 100->33C

120' 33C->20C

 

fermentacja

burzliwa: 15C-17C, 31 dni (08.11.2014 - 09.12.2014)

cicha: 7-9C, 5 dni (09.12.2014 - 14.12.2014) - Sybilla 50g, Marynka 25g

FG: ~4,5 Blg

 

refermentacja

97gr cukru + 0,85L wody / 22,5 litra piwa

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 miesiąc temu...

#12 Koźlak (Sklep z Innej Beczki)
Blg: 16
IBU: 26
Drożdże: Wyeast 2206 Bavarian Lager (gęstwa 2p.)
wolumen: 25L
data rozlewu: 13.01.2015

surowce
Słód wiedeński Strzegom- 2,8 kg
Słód monachijski Soufflet- 2,4 kg
Słód karmelowy Soufflet- 0,35 kg
Słód karmelowy czerwony Strzegom- 0,2 kg
Słód karmelowy ciemny Strzegom- 0,2 kg

---
Chmiel Marynka (10% AK) - 25g
Chmiel Hallertauer Hersbrucker (2,9% AK)- 30g


zacieranie
66C - 17l wody, zasyp słodów - ustalenie temp. 62C
62C - 30'
72C - 45'
76C mashout - 15'

filtracja i wysładzanie
filtracja ~1L/min
wysładzanie ciągłe, ok. 17L wody 65C
otrzymano ok. 30L brzeczki

warzenie i chmielenie (75')
70' - Chmiel Marynka (10% AK) - 25g
5' - Chmiel Hallertauer Hersbrucker (2,9% AK)- 30g
po warzeniu 24L brzeczki 17,5Blg - dodanie 1,5L wody mineralnej celem uzyskania założonych 16Blg

chłodzenie
30' 100->30C
200' 30C->16C

fermentacja
burzliwa + cicha + p.diacetylowa: 10C-7C, 31 dni (13.12.2014 - 13.01.2014)

refermentacja
113g cukru trzcinowego Demerara rozpuszczone w 1L wody na 24,5L piwa (w sumie 25,5L)

uwagi
6kg słodów to już dosyć sporo, czuć różnicę przy mieszaniu, przelwaniu. Brak problemów z filtracją - można zmniejszyć ilość wody do zacierania.
Zbyt krótkie wysładzanie, za duża objętość warki - "za krótki" garnek. Szacować zestawy na 20L (ten był na 22L), te z większymi zasypami szacować na jeszcze mniej.

 

poprawki do następnej receptury

  • zamienić karmelowy ciemny Strzegom (wnosi dziwną popiołowość?)
  • zwiększyć pełnię piwa (wyszło dosyć wytrawnie)
Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • 1 miesiąc temu...

#13 American Amber Ale (Sklep z Innej Beczki)
Blg: 13
IBU: 40
Drożdże: US-05 (suche, paczka)
wolumen: 22L
data rozlewu: 07.02.2015

surowce
- Słód pilzneński - 3kg
- Słód monachijski - 0,4kg
- Słód CaraAmber - 0,4kg
- Słód Carapils - 0,25kg
- Słód CaraHell - 0,25kg
---
Chmiel Mosaic - 22,5g
Chmiel GreenBullet - 40g


zacieranie
66C - 13l wody, zasyp słodów
64-67C - 60'
72C - 30'
78C mashout - 15'

filtracja i wysładzanie
filtracja ~1L/min
wysładzanie ciągłe, ok. 17L wody 68C
otrzymano ok. 28L brzeczki 11Blg

warzenie i chmielenie (75')
60' - Chmiel Mosaic - 22,5g
15' - Green Bullet - 15g
3' - Green Bullet - 25g
po warzeniu 23,5L brzeczki 13Blg

chłodzenie
30' 100->30C
200' 30C->16C

fermentacja
burzliwa + cicha: 10C-13C, 20 dni (18.01.2015 - 07.02.2015)

refermentacja
115g Demerara Dry + 0,7l wody na 22 litry piwa = 5,22g/litr - rozlew 15C

Edytowane przez ThoriN
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto

Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.

Zarejestruj nowe konto

Załóż nowe konto. To bardzo proste!

Zarejestruj się

Zaloguj się

Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.

Zaloguj się
×
×
  • Dodaj nową pozycję...

Powiadomienie o plikach cookie

Umieściliśmy na Twoim urządzeniu pliki cookie, aby pomóc Ci usprawnić przeglądanie strony. Możesz dostosować ustawienia plików cookie, w przeciwnym wypadku zakładamy, że wyrażasz na to zgodę.