Liczenie wydajności

[pedro22]

Dowiedziałem się już wszystkiego na temat długości zacierania. Mam jeszcze jedno pytanie. W moim poprzednim temacie padło kilka razy określenie "Wydajność'. Jako że w temacie piwnym dojrzewałem raczej na własnych eksperymentach niż na forach, to ominęła mnie definicja tego słowa. Mógły ktoś powiedzieć jak to liczycie ? Metodą eksperymentalną doszedłem do wzoru określającego blg warki:

 

B = S / W * 63

 

B - blg warki wlanej do fermentora

S - waga słodów w kg (bez karmelowych, barwiących, itp)

W - ilość piwa w litrach po warzeniu (wlane do fermentora)

 

63 jest wartością średnią - zawiera się w przedziale 60 do 65 w zależności od słodów (dla samych jasnych 65, jeśli dużo ciemnych to 60)

 

Zawsze liczę wg tego wzoru i prawie zawsze wychodzi mi blg takie jak obliczone +- 0,5.

 

Czy wydajność liczona jest w podobny sposób ?

[darko]

Wydajność warzelni liczy się w drugą stronę. Stanowi ona stosunek masy ekstraktu w brzeczce do masy użytego słodu.

[pedro22]

Po dłuższej chwili tentegowania na forum, znalazłem taki oto wzór na liczenie wydajności. Podał go 2Artur2

 

wydajność [%] = (1,05 x objętość [l] x BLG) / zasyp [kg]

 

Po przekształceniu mojego eksperymentalnego wzoru to tej postaci wychodzi, że to moje 63 to jest wydajność podzielona przez 1.05. Czyli że mam wydajność w przedziale od 63% (dla słodów ciemnych) do 68% (dla słodów jasnych).

 

Czyli trzeba się trochę podciągnąć.

[rosek]

1,05 nie jest stałą tu masz wzór http://www.wiki.piwo.org/index.php/Obliczanie_wydajno%C5%9Bci_warzelni

 

Zresztą wystarczyło w wiki wpisać wydajność.

[pedro22]

Sorry za lenistwo, rzeczywiście jest wzór. Czyli to 1,05 jest poprawne dla blg = 12,5. Żeby nie obciążąć pamięci można od biedy przyjąć to za stałą. Przy robieniu koźlaka można do obliczonej wydajności dodać 1 punkt procentowy. Dzięki za pomoc.

[zgoda]

Albo możesz skorzystać z arkusza, który udostępniam w mojej narzędziowni - link w stopce. Liczy ilość wody do zacierania i wysładzania + wydajność.

[pepo]

(ciach)...

S - waga słodów w kg (bez karmelowych, barwiących, itp)

...(ciach)

a czemu bez karmelowego?

rozumiem - bez ziarna nie słodowego, płatków etc...

ale jak wale do gara 0,5kg Carared to przecież z niego też troszkę ekstraktu będzie i chyba powinien sie wliczać do wydajności

no chyba że się myle

[Stasiek]

rozumiem - bez ziarna nie słodowego, płatków etc...

A dlaczego bez ziarna, płatków?

Wszystko co daje skrobię, która może być przerobiona na cukry powinno być chyba liczone do wydajności.

Oczywiście słody karmelowe również.

 

Nie jestem pewien co z jęczmieniem palonym i ew. słodami barwiącymi...

[Wiktor]

ekstrakt wg balinga to nie tylko cukry fermentowalne lub nie, ale też białka i wszystko inne, to po prostu ilość substancji rozpuszczonej w danej ilości roztworu, więc wliczamy w to wszystko.

[pedro22]

Być może do obliczania wydajności należy liczyć wszystko co wpadło do gara. Ale pojawia się pewien problem. Surowce niesłodowane z pewnością znacznie pogorszą wydajność - niezależnie od tego jak się ją liczy. Gdyby tak nie było, niepotrzebne było by słodowanie ziarna. I w tym miejscu dochodzimy do sedna sprawy - po co liczyć wydajność. Wydaje mi się że po to, żeby udoskonalać swój warsztat. Dlatego też liczenie wydajności zacierania piwa z płatków owsianych i porównywanie jej z wydajnością przy robieniu pilznera raczej mija się z celem. Należało by raczej porównać wydajność przy robieniu tego samego piwa, ale różnymi metodami. Ja robię prawie wyłącznie lagery i do nich sprawdza się się wzór który podałem na początku - celem tego wzoru jest dobranie ilości słodów do planowanego blg i ilości piwa. Wzór ten jest bardzo podobny do tego który podaliście mi do liczenia wydajności. Swoją drogą nie mam pojęcia dlaczego doświadczalnie dobrany wzór nie uwzględnia słodów karmelowych, no ale tak mi prawie zawsze wychodzi z obliczeń. Przykładowo jedna z ostatnich warek : koźlak

- monachijski I - 5 kg

- pilzneński - 2 kg

- karmelowe - 1 kg

- + inne dodatki (chmiele, drożdże, woda)

 

Planowałem zrobić 25 litrów 17 blg - i tak wyszło. gdybym dodał do wzoru słody karmelowe, to powinienem mieć blg około 20.

Nie wiem, może karmelizacja niszczy jakieś enzymy ?

[Zbyszek T]

Pedro, ja doświadczalnie obliczyłem "swój" wzór:

(Wszystkie słody i dodatki niesłodowane) x 0.7 / objętość = BLG - i mi się taki wzór sprawdza.

Czyli z tych twoich 8 kg zrobiłbym 25 l jakieś 22 BLG...

 

A z dodatków niesłodowych podobno wychodzi większy ekstrakt, bo np. kaszki nie mają łuski, tylko sam środek.

A słoduje się, żeby byly enzymy...

[olo333]

Gdyby tak nie było, niepotrzebne było by słodowanie ziarna.

A skąd wziąłbyś enzymy do przerobienia skrobi w cukier? Zacierając dodatki niesłodowane korzystasz z siły diastatycznej słodów.

[Wiktor]

@pedro wzór który jest na wiki jest uniwersalny i pozwala obliczyć wydajność dla dowolnego piwa z dowolnego zasypu i jest to po prostu ekstrakt który otrzymaliśmy w brzeczce do ilości ziarna którą użyliśmy. Oczywiście nie musisz z niego korzystać żeby warzyć, możesz przyjmować ze 1 kg słodu daje 5 litrów brzeczki 12 Blg i sobie to przeliczać.

 

Co do słodowania ziarna to powoduje to spadek ekstraktu bo część skrobi jest zużywana do wzrostu kiełka oraz na oddychanie. Słodowanie jest potrzebne ponieważ stwarza pakiet enzymów (amylaz i peptydaz) które są niezbędne do zacierania brzeczki.

 

Wydajność surowców niesłodowanych jest różna mniejsza/większa albo podobna do słodu, ale oczywiście słód jęczmienny będzie miał niższą niż niesłodowany jęczmień.

 

Przy piwach mocniejszych wydajność spada bo więcej cukrów zostaje w młócie.

 

Wydajność pozwala na świadome warzenie, otrzymanie odpowiedniej ilości brzeczki (blg i litry) oraz jest wyznacznikiem czy warzenie przebiegło prawidłowo - niższy blg świadczy że pojawiła się jakaś nieprawidłowość na którą trzeba w przyszłości zwrócić uwagę.

[anteks]

możesz przyjmować ze 1 kg słodu daje 5 litrów brzeczki 12 Blg

 

.

No nie był bym taki pewien :rolleyes:

[Wiktor]

możesz przyjmować ze 1 kg słodu daje 5 litrów brzeczki 12 Blg

 

.

No nie był bym taki pewien :rolleyes:

no tak takie wyniki ma tylko dobry piwowar tak na serio to podobną wydajność przyjmują sklepu piwowarskie składając zestawy. Oczywiście 2 kg słodu nie otrzymamy 5 litrów brzeczki 24 Blg chyba że będziemy to gotować ze 3 godziny...

[anteks]

no tak takie wyniki ma tylko dobry piwowar tak na serio to podobną wydajność przyjmują sklepu piwowarskie składając zestawy. Oczywiście 2 kg słodu nie otrzymamy 5 litrów brzeczki 24 Blg chyba że będziemy to gotować ze 3 godziny...

Oczywiście sklepy mogą tak liczyć , zasłużony piwowar też . Ale jak nieznany, młody człowiek to można go ...

[Wiktor]

no wiadomo że zdarzają się katastrofy wydajnościowe, ale patrząc po pierwszym poście Perdo22 ma nawet lepszą wydajność niż ta sklepowa, więc dużej krzywdy mu nie zrobię takim stwierdzeniem. Po za tym każdy po paru warkach wie ile mu mniej więcej wychodzi brzeczki i o jakim blg.

[Jejski]

Wydajność pozwala na świadome warzenie, otrzymanie odpowiedniej ilości brzeczki (blg i litry) oraz jest wyznacznikiem czy warzenie przebiegło prawidłowo - niższy blg świadczy że pojawiła się jakaś nieprawidłowość na którą trzeba w przyszłości zwrócić uwagę.

To jest jak dla mnie bardzo trafna opinia. Trzeba wiedzieć jak składać zasyp żeby potem nie dolewać wody, a co gorsza nie biadolić że piwo w założeniu stylowe ma za mało °Blg Wiktor masz +

[Wiktor]

To jest jak dla mnie bardzo trafna opinia. Trzeba wiedzieć jak składać zasyp żeby potem nie dolewać wody, a co gorsza nie biadolić że piwo w założeniu stylowe ma za mało °Blg Wiktor masz +

wielkie dzięki, niska wydajność może być spowodowana słabym mieszaniem, błędnym wskazaniem termometru, albo błędami w wysładzaniu/śrutowaniu. Ale z tego wszystkiego to chyba najbardziej boli termometr zwłaszcza jak zaniża o 5-10 stopni...

[prusak]

... niska wydajność może być spowodowana słabym mieszaniem, błędnym wskazaniem termometru, albo błędami w wysładzaniu/śrutowaniu. Ale z tego wszystkiego to chyba najbardziej boli termometr zwłaszcza jak zaniża o 5-10 stopni...

Niska, wysoka - o jakich wielkościach mówimy? Jakie wydajności Wam wychodzą?

[sztyft]

Zależy jakim się jest piwowarem ;-)

[anmar]

Echo

[Wiktor]

ja mam w qbrew ustawioną 85% i tak wychodzi. Liczone po polsku to 65%.

[zgoda]

Mnie wychodzi od 68% przy mocnych (tak ze 14.5°Blg lub więcej) do 72% przy "zwykłych" (dwunastki i około), sikaczy jeszcze nie robiłem. Raz mi się wahnęła wydajność do 77% przy pilsie (miało wyjść 12.5°Blg, wyszło 13.5°Blg), spadała mi też przy ciemniejszych piwach (wiedeńskie, tmave).

 

Chodzi o przewidywalność.

[zgoda]

ja mam w qbrew ustawioną 85% i tak wychodzi. Liczone po polsku to 65%.

85% po amerykańsku (z uwzględnieniem ekstraktywności słodu) to mniej-więcej 75% po naszemu chyba raczej?